"Światło przestrzeni" | "The Light of Expance" - wernisaż | opening

„Światło przestrzeni” – to kolejna prezentacja sztuki kurdyjskich artystów w Polsce. Pierwsza miała miejsce w Krakowie w Muzeum Narodowym w 2003 roku. W Pałacu Sztuki jest to druga prezentacja w bieżącym roku. Jest największą po bydgoskiej z 2022 roku wystawą ukazującą obecność ich twórczości w świecie sztuki. Biorą w niej udział twórczynie i twórcy wielu pokoleń, zamieszkujących w swoich rodzinnych terenach, jak i w wielu krajach Europy. Wszyscy oni w swoich realizacjach dotykają problemów i tradycji miejsca swojego urodzenia, wychowania i nabierania poczucia wartości wolności jednostki. Ich twórczość nie pojawiła się nagle, jest kontynuacją poszukiwań twórczych ich poprzedników. Myśl twórcza sięga czasów Mezopotamii, której to niewątpliwie są potomkami, niosącymi w sobie przeświadczenie o ciągłości swojej kultury w perspektywie światowego dziedzictwa. Świadomość tego stanu określa wartości zrozumienia istoty własnego ja.

„Światło przestrzeni” – nieokreślone zjawisko bytu przenikające widzialne i niewidzialne sfery ludzkiego życia. Zapisy pamięci pozwalające określić stan doświadczenia emocjonalnego, stają się wykładnią poczucia jedności w wielowarstwowym świecie ziemskich poczynań nas wszystkich. Sięgają do wartości sztuki europejskiej, dając jej jednocześnie swój głęboki emocjonalny dotyk. Jedność to wielorakość, wielopłaszczyznowość niepoznawalnego, świadome pragnienia bytu wspólnego. Emocjonalny, czasami namiętny dyskurs dotykający relacji wewnętrznych i zewnętrznych pomiędzy istotami pragnącymi życia banalnego, bez wstrząsających doczesność zjawisk. Twórczość kurdyjskich twórców sięga przestrzeni rozpoznawalnych przez Europejczyków. Dotyka świata i relacji wzajemnych, nam nieobcych. Pojawiają się jednak w ich działaniach artystycznych przestrzenie pełnie dramatów społecznych i indywidualnych. Mocno i z zaangażowaniem intelektualnym reagują na losy swojej społeczności czasu przeszłego jak i współczesnego. Nierówności społeczne, marginalne traktowanie kobiet, przesuwana na margines wolność obyczajowa, twórcza, religijna i polityczna, nieposzanowanie indywiduum staje się głębią otwartej przestrzeni myśli twórczej. Dramat wojny, często wewnętrznej, fizycznej i duchowej, budzą elementarne poczucie przyzwoitości artystycznej nakazującej przywoływanie do świadomości ogólnospołecznej artystycznych form obrazujący przeszły i zastany stan rzeczy. Twórczość ich jest jak światło przestrzeni olśniewające swoją siłą pojawiający się obraz świata w oczach niewidzących lśnienie. Nieobecni często w przestrzeniach światowej sztuki, opowiadają o nas samych poprzez swoje doświadczenie życia. Relacje pomiędzy nami – ludźmi, pomiędzy nami i otaczający nas światem, w którym żyjemy są obecne w twórczości wielu artystów i artystek powołujących do życia skomplikowane często artystyczne fakty.
Kurdyjscy artyści nie są obcy, nie są nieobecni, nie są niewidzący. Są zjawiskiem dającym światło, jak bezkresna przestrzeń. Być w niej to żyć w całkowitej jedności otaczającego nas wszechświata.
W wystawie bierze udział 25 twórców reprezentujących kilka pokoleń artystycznego świata kurdyjskiej sztuki – artystki i artyści, starsi i bardzo młodzi, mówiący wspólnym językiem sztuki wywołującej niepowtarzalne emocje.

dr Wacław Kuczma, kuratror wystawy
Wrzesień 2025 roku w Europie

* * * * *

“The Light of Expance” is yet another presentation of Kurdish art in Poland. The first took place in Kraków at the National Museum in 2003. At the Palace of Fine Art, this is the second presentation in the current year. It is the largest, after the Bydgoszcz exhibition of 2022, to showcase the presence of their creativity in the art world. The exhibition brings together artists of many generations, some living in their native lands, others across various European countries. In their works, all of them touch upon the problems and traditions of their birthplace, upbringing, and the awakening of a sense of individual freedom. Their art did not appear suddenly; it is a continuation of the creative explorations of their predecessors. Their creative thought reaches back to the times of Mesopotamia, of which they are undoubtedly descendants, carrying within themselves a conviction of the continuity of their culture in the context of world heritage. Awareness of this condition defines the values of understanding the essence of one’s own self.

“The Light of Expance” – an undefined phenomenon of being, permeating both the visible and invisible spheres of human life. Records of memory, allowing the definition of states of emotional experience, become an expression of the sense of unity in the multilayered world of our earthly endeavors. They draw on the values of European art while giving it their own profound emotional resonance. Unity is multiplicity, multidimensionality of the unknowable, a conscious yearning for shared existence. It is an emotional, sometimes passionate discourse, touching on the inner and outer relations between beings who long for a simple life, free from shattering earthly upheavals. The creativity of Kurdish artists reaches into spaces recognizable to Europeans. It touches upon the world and relationships familiar to us. Yet, in their art, there also appear realms filled with social and individual dramas. They respond with intensity and intellectual engagement to the fate of their community, both past and present. Social inequalities, the marginalization of women, the pushing aside of freedoms—moral, creative, religious, and political—along with disregard for individuality, become the depth of an open space of creative thought. The drama of war, often internal, physical, and spiritual, awakens an elemental sense of artistic integrity, demanding the raising of public awareness through artistic forms that illustrate past and present realities. Their art is like the light of space, dazzling with its power, presenting an image of the world to eyes that do not see its glow. Too often absent from the realms of global art, they tell us about ourselves through their lived experience. Relationships between us—as people, between us and the surrounding world in which we live—are present in the art of many Kurdish creators, who bring to life complex artistic statements.
Kurdish artists are not strangers, not absent, not blind. They are a phenomenon that gives light, like boundless space. To exist within it is to live in complete unity with the surrounding universe.
The exhibition features 25 artists representing several generations of Kurdish art—women and men, both senior and very young—speaking the shared language of art that evokes unique emotions.

dr Wacław Kuczma, exhibition curator
September 2025, Europe

Also check out other Arts events in Krakow, Exhibitions in Krakow, Performances in Krakow.